Həbib Rəhimoğlu

SİLİNMƏZ ADLAR,
SAĞALMAZ YARALAR

 

MÜNDƏRİCAT

Müəllif haqqında

Ön söz

AZƏRBAYCANLILAR ERMƏNİSTAN SSR ƏRAZİSİNDƏ

ERMƏNİSTAN RESPUBLİKASI ADLANAN ƏRAZİDƏ AZƏRBAYCANLILAR YAŞAMIŞ KƏNDLƏR

Ermənistan SSR-də azərbaycanlılar yaşamış rayonlar

CƏDVƏLLƏR

XƏRİTƏLƏR

ERMƏNİSTAN SSR ƏRAZİSİNDƏ AZƏRBAYCANLILAR YAŞAMIŞ KƏNDLƏRİN RAYONLAR ÜZRƏ TƏSNİFATI

SON SÖZ ƏVƏZİ

 

 

İkinci mərhələnin saciyyəvi məqamları

Azərbaycanlıların yüksək xüsusi çəkiyə malik olması Çar Rusiyasının Yaxın Şərq siyasətinə uyğun gəlmirdi. Buna görə də demoqrafik mütəna­sibliyi xristian olan ermənilərin xeyrinə dəyişmək üçün hələ I Pyotrun vaxtından nəzərdə tutulmuş planların dərhal həyata keçiırilməsinə başlandı. Aşağıdakı faktlar bunu sübut edir, və rus diplomatiyasının pərdəarxası fəaliyyətinin uzaqgörənliyindən, çəvikliyindən, məkrliyindən xəbər verir. 1828-ci il fevralın 10-da Türkmənçay müqaviləsi bağlanır, cəmi 16 gün sonra, fevralın 26-da isə Türkmənçay müqaviləsinin 15-ci maddəsinə əsasən Iranın ermənilər yaşayan ərazilərindən ermənilərin küt­ləvi surətdə köçürülüb İrəvan və Naxçıvan xanlıqlarında, Zən­gəzurda və Qarabağda yerləşdirilməsinə başlanır. Ermənilər əsasən müharibə zamanı  azərbaycanlı əhalisi qovulmuş kəndlərdə yerləşdirilir. I828-ci ilədək bütünlükdə azərbaycanlılar yaşayan və Rusiya-İran müharibələri zamanı dağıdılan, əhalisi pərən-pərən salınan kəndlərdə Gülüstan mü­qaviləsindən sonra, I828-I830-cu illərdə İrandan və Türkiyədən köçürülmüş ermənilər məskunlaşmışdır.